مدتی است داکر (Docker) در فضای IT تبدیل به یک موضوع داغ تکنولوژیک شده است. در نتیجه، بسیاری به دنبال یادگیری و استفاده از این ابزار برآمده اند. در این پست سعی می کنم خلاصه ای از ماهیت داکر و مسائلی که این ابزار سعی در حل آنها دارد را بیاورم.

داکر متشکل از یک ابزار خط فرمان و یک سرویس (Daemon) است که:

• رابطی یکپارچه برای نصب نرم افزارها فراهم می آورد. به عبارت دیگر، وقتی نرم افزار یا سرویسی را با داکر راه اندازی می کنید، همواره این کار را با مجموعه دستورهای یکسانی انجام می دهید
• امکان ایزوله کردن نرم افزارهای نصب شده روی یک سیستم را فراهم می آورد، و از این رو تداخل بین نرم افزارها را کاهش می دهد
• امکان مجازی سازی در سطح سیستم عامل را در اختیار شما قرار می دهد (در مقابل مجازی سازی با استفاده از ماشین های مجازی مثل VMWare). در نتیجه از هدررفت منابع می کاهد
• روشی یکپارچه برای دریافت نرم افزارها فراهم می آورد (از طریق یک اندیس مرکزی). این روش یکپارچه معادل کاری است که گوگل پلی یا اپ استور برای سیستم های اندروید و آی او اس کرده اند
• قابلیت حمل (Portability) نرم افزارها را افزایش می دهد

در ادامه هر یک از این موارد را با جزئیات بیشتر مورد بررسی قرار می دهیم.

همان طور که گفتیم یکی از مزایای داکر، فراهم آوردن رابطی یکپارچه برای نصب نرم افزارها است. داکر با استفاده از مفهومی به نام کانتینر(Container) این ویژگی را فراهم می آورد. در صنعت حمل و نقل، می توان هر کالایی را با استفاده از کانتینرها جا به جا کرد. در واقع کانتینر روشی استاندارد برای بسته بندی کالا (صرفنظر از محتوای آن) است. داکر این مفهوم را به نرم افزار تعمیم داده است. در واقع هر نرم افزار در کانتینری قرار می گیرد. راه اندازی این کانتینرها صرفنظر از نرم افزار درون آنها (که اصطلاحا به آن Image می گویند) یکسان است. به عبارت دیگر، شما از دستورات یکسانی برای راه اندازی کانتینرها استفاده می کنید. این دستورات را ابزارهای خط فرمان داکر فراهم می آورند.

علاوه بر فراهم آوردن رابطی یکپارچه برای نصب نرم افزار، داکر نرم افزارهای مختلف را از هم ایزوله می کند. به عبارت دیگر، همان طور که محتوای یک کانتینر در یک کشتی حمل بار از محتوای سایر کانتینرها جداست. نرم افزار یا Image موجود در یک کانتینر داکر به صورت کاملا ایزوله از نرم افزار موجود در سایر کانتینرهای داکر اجرا می شود. البته داکر امکاناتی برای فراهم آوردن راه های ارتباطی بین این نرم افزارها در اختیار شما قرار می دهد تا در موقع لزوم از آنها استفاده کنید. در نتیجه می توانید به راحتی کانتینرهای مختلفی که حاوی نرم افزارهای گوناگونی هستند و نیازهای متفاوتی دارند را روی سیستم خود راه اندازی و اجرا کنید.

یکی دیگر از امکانات داکر مجازی سازی در سطح سیستم عامل است. اما این عبارت به چه معناست و چه مزایایی دارد؟ در گذشته نه چندان دور، یکی از روش های ایزوله سازی نرم افزارها استفاده از ماشین های مجازی بود (البته ماشین مجازی کاربردهای دیگری هم دارند که برای ساده تر شدن درک مفاهیم از آنها صرفنظر می کنیم). در این رویکرد یک ماشین میزبان (Host) وجود دارد که سیستم عاملی مشخص دارد برای مثال لینوکس. به علاوه، روی سیستم میزبان یک نرم افزار مجازی سازی نصب می شود (مانند VMWare یا سایر ابزارهای مشابه). حال باید با استفاده از ابزار مجازی سازی ماشین های مجازی ایجاد شوند. هر ماشین مجازی باید یک سیستم عامل و در نهایت نرم افزاری که می خواهیم ایزوله شود را داشته باشد. خلاصه این موارد را می توانید در تصویر زیر مشاهده کنید:

مشکل اصلی این روش هدررفت منابع و افزونگی آن است. هر ماشین مجازی باید یک سیستم عامل جدا داشته باشد که برای اجرا به منابع نسبتا زیادی نیاز دارد. به علاوه، موارد مشترک زیادی بین ماشین های مجازی وجود دارند که باعث افزونگی می شود. داکر این مشکل را با استفاده از مجازی سازی در سطح سیستم عامل رفع می کند. در این حالت، تنها یک سیستم عامل وجود دارد که با فراهم آوردن مجموعه ای ابزارها به شما امکان می دهد چندین نرم افزار مختلف را به صورت کاملا ایزوله شده از هم اجرا کنید.

توجه: امکاناتی که داکر در اختیار کاربران قرار می دهد مدت هاست توسط هسته لینوکس (و برخی سیستم عامل های دیگر) پشتیبانی می شود. داکر فقط استفاده از این امکانات را ساده تر ساخته است.

یکی دیگر از امکانات داکر فراهم آوردن یک مخزن برای دانلود و نصب نرم افزارها است. این مخزن به آدرس https://hub.docker.com در دسترس است (هرچند به علت تحریم ها در حال حاضر این سایت به صورت مستقیم قابل استفاده نیست. اما می توانید با ابزارهای دور زدن تحریم یا اندیس های جایگزین از این امکان استفاده کنید).

در نهایت تمامی این موارد قابلیت جا به جایی نرم افزارها را بهبود می دهند. با استفاده از داکر می توانید نرم افزارهای گوناگون را در سیستم عامل های مختلف نصب و راه اندازی کنید و کانتینرهای خود را به راحتی و بدون نگرانی به اشتراک بگذارید.

در نوشتن این پست سعی شده موارد تا حد امکان بدون ذکر جزئیات فنی مطرح شوند تا مطلب برای همه مخاطبان قابل مطالعه باشد. اگر به یادگیری بیشتر در این باره علاقه دارید، پیشنهاد می کنم کتاب Docker In Action نوشته Jeff Nickoloff رو مطالعه کنید. در نهایت امیدوارم موارد مطرح شده مورد استفاده قرار بگیرد.

برای آگاهی از پست های بعدی می توانید در کانال تلگرام وبلاگ عضو شوید.
برای عضویت در کانال وبلاگ اینجا کلیک کنید